ทำสมาธิใช้นิพพานเป็นอารมณ์

 04-Apr18-65-BDS-05

 

ทำสมาธิใช้นิพพานเป็นอารมณ์
สมาธิสูตร 
               ว่าด้วยการได้สมาธิของภิกษุ 
     {๖}  [๖]    ครั้งนั้นแล  ท่านพระอานนท์เข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาคถึงที่ประทับ  ถวาย อภิวาทแล้วนั่ง ณ ที่สมควร  ได้ทูลถามพระผู้มีพระภาคดังนี้ว่า 
            “ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ    มีได้หรือหนอ    การที่ภิกษุได้สมาธิโดยไม่ต้องมีสัญญา (ความจำได้หมายรู้) ในธาตุดินว่าเป็นธาตุดิน๑  ในธาตุน้ำว่าเป็นธาตุน้ำ  ในธาตุไฟว่าเป็นธาตุไฟ    ในธาตุลมว่าเป็นธาตุลม    ในอากาสานัญจายตนฌาน ๒ ว่า เป็นอากาสานัญจายตนฌาน ในวิญญาณัญจายตนฌาน๓ว่าเป็นวิญญาณัญจายตนฌาน  ในอากิญจัญญายตนฌาน ๔ ว่าเป็นอากิญจัญญายตนฌาน  ในเนวสัญญานาสัญญายตนฌานว่าเป็นเนวสัญญานาสัญญายตนฌาน    ในโลกนี้ว่าเป็นโลกนี้    ในโลกหน้าว่าเป็นโลกหน้า    แต่ต้องมีสัญญา”
 
                พระผู้มีพระภาคตรัสว่า  “อานนท์    มีได้  การที่ภิกษุได้สมาธิโดยไม่ต้องมีสัญญา ในธาตุดินว่าเป็นธาตุดิน    ในธาตุน้ำว่าเป็นธาตุน้ำ    ในธาตุไฟว่าเป็นธาตุไฟ    ในธาตุลม ว่าเป็นธาตุลม    ในอากาสานัญจายตนฌานว่าเป็นอากาสานัญจายตนฌาน    ใน วิญญาณัญจายตนฌานว่าเป็นวิญญาณัญจายตนฌาน    ในอากิญจัญญายตนฌานว่า เป็นอากิญจัญญายตนฌาน    ในเนวสัญญานาสัญญายตนฌานว่าเป็นเนวสัญญานา สัญญายตนฌาน    ในโลกนี้ว่าเป็นโลกนี้    ในโลกหน้าว่าเป็นโลกหน้า    แต่ต้องมีสัญญา” 
  
๑. มีสัญญาในธาตุดินว่าเป็นธาตุดิน  หมายถึงการบริกรรมดินเป็นอารมณ์กัมมัฏฐานโดยกำหนดว่า  “ดิน  ดิน” 
   (องฺ.ทสก.อ.  ๓/๖/๓๑๙) 
๒.  อากาสานัญจายตนฌาน  หมายถึงฌานที่กำหนดอากาศคือช่องว่างอันหาที่สุดมิได้เป็นอารมณ์  เป็นฌานขั้นที่  ๑  ของอรูปฌาน  ๔  (ที.สี.อ.  ๔๑๔/๓๐๘) 
๓. วิญญาณัญจายตนฌาน  หมายถึงฌานที่กำหนดวิญญาณอันหาที่สุดมิได้เป็นอารมณ์  เป็นฌานขั้นที่  ๒  ของอรูปฌาน  ๔  (ที.สี.อ.  ๔๑๔/๓๐๘) 
๔.  อากิญจัญญายตนฌาน  หมายถึงฌานที่กำหนดภาวะไม่มีอะไรเป็นอารมณ์  ฌานนี้เรียกอีกอย่างหนึ่งว่าสัญญัคคะ  (ที่สุดแห่งสัญญา)  เพราะเป็นภาวะสุดท้ายของการมีสัญญากล่าวคือผู้บรรลุอากิญจัญญายตนฌานแล้ว  ขั้นต่อไปจะเข้าถึงเนวสัญญานาสัญญายตนฌานบ้าง  เข้าถึงสัญญานิโรธบ้าง  (ที.สี.อ.  ๔๑๔/๓๐๘) 
 
            ท่านพระอานนท์ทูลถามว่า    “ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ มีได้อย่างไร  การที่ภิกษุ ได้สมาธิโดยไม่ต้องมีสัญญาในธาตุดินว่าเป็นธาตุดิน    ในธาตุน้ำว่าเป็นธาตุน้ำ ใน ธาตุไฟว่าเป็นธาตุไฟ  ในธาตุลมว่าเป็นธาตุลม  ในอากาสานัญจายตนฌานว่าเป็น อากาสานัญจายตนฌาน    ในวิญญาณัญจายตนฌานว่าเป็นวิญญาณัญจายตนฌาน    ในอากิญจัญญายนตฌานว่าเป็นอากิญจัญญายตนฌาน    ในเนวสัญญานาสัญญายตนฌานว่าเป็นเนวสัญญานาสัญญายตนฌาน    ในโลกนี้ว่าเป็นโลกนี้    ในโลกหน้าว่าเป็นโลกหน้า    แต่ต้องมีสัญญา” 
            
              พระผู้มีพระภาคตรัสตอบว่า    “อานนท์    ภิกษุในธรรมวินัยนี้    เป็นผู้มีสัญญาอย่างนี้ว่า    ภาวะที่สงบ    ประณีต    คือ    ความระงับสังขารทั้งปวง    ความสละคืน อุปธิกิเลสทั้งปวง    ความสิ้นไปแห่งตัณหา    ความคลายกำหนัด    ความดับ    นิพพาน๑ อานนท์    มีได้อย่างนี้แล    การที่ภิกษุได้สมาธิโดยไม่ต้องมีสัญญาในธาตุดินว่าเป็นธาตุ ดิน    ในธาตุน้ำว่าเป็นธาตุน้ำ    ในธาตุไฟว่าเป็นธาตุไฟ    ในธาตุลมว่าเป็นธาตุลม    ใน อากาสานัญจายตนฌานว่าเป็นอากาสานัญจายตนฌาน    ในวิญญาณัญจายตนฌาน ว่าเป็นวิญญาณัญจายตนฌาน    ในอากิญจัญญายตนฌานว่าเป็นอากิญจัญญายตน- ฌาน    ในเนวสัญญานาสัญญายตนฌานว่าเป็นเนวสัญญานาสัญญายตนฌาน    ใน โลกนี้ว่าเป็นโลกนี้    ในโลกหน้าว่าเป็นโลกหน้า    แต่ต้องมีสัญญา” 
                    
                                            สมาธิสูตรที่ ๖ 
 
  #องฺคุตฺ.ทสก_เอก.๖/๙
 
ธรรมะจากพระโอษฐ์
(รวบรวมโดย พระอาจารย์พงษ์พันธ์ ฉนฺทกโร 
ที่พำนักสงฆ์สวนโพธิญาณ จ.กาญจนบุรี)

เกี่ยวกับเรา

Maya-Logo3

มูลนิธิมายา โคตมี เป็นองค์กรการกุศลที่ไม่หวังผลกำไร เพื่อสนับสนุนเยาวชนในด้านการศึกษาและสร้างเสริมจริยธรรม และเพื่อการพัฒนาตนตามหลักพระพุทธศาสนา

Contact Us/ติดต่อเรา

มูลนิธิมายา โคตมี

3 ซอยกรุงเทพกร๊ฑา 20 แยก 7
แขวงทับช้าง เขตสะพานสูง กรุงเทพฯ   10250

โทร. 02-368-3991, 06-1662-9077

E-mail: mayagotami.web@gmail.com

facebook : MayaGotami Foundation

www.mayagotami.net

line id : @mayagotami

 

แผนที่มูลนิธิ