#ผู้ที่มีจิตต่างกัน

[๔๖๔] ดูกรภิกษุทั้งหลาย
บุคคล ๓ จำพวกนี้ มีปรากฏอยู่ในโลก

๓ จำพวกเป็นไฉน?
คือ..

บุคคลที่มีจิตเหมือนแผลเก่า ๑ บุคคลที่มีจิตเหมือนฟ้าแลบ ๑ บุคคลที่มีจิตเหมือนเพชร ๑

ดูกรภิกษุทั้งหลาย

#ก็บุคคลที่มีจิตเหมือนแผลเก่าเป็นไฉน ?

บุคคลบางคนในโลกนี้
-เป็นผู้โกรธมากด้วยความแค้นใจเมื่อถูกเขาว่า
แม้เล็กน้อยก็ข้องใจ, โกรธเคือง, พยาบาท, ขึ้งเคียด, ทำความโกรธความขัดเคืองและความโทมนัสให้ปรากฏ แผลเก่าถูกไม้หรือกระเบื้องกระทบเข้า ย่อมให้ความหมักหมมมากกว่าประมาณ แม้ฉันใด

บุคคลบางคนในโลกนี้ก็ฉันนั้นเหมือนกัน
เป็นผู้โกรธ มากด้วยความแค้นใจ

-เมื่อถูกเขาว่าแม้เล็กน้อยก็ข้องใจ, โกรธเคือง, พยาบาท, ขึ้งเคียด, ทำความโกรธความขัดเคืองและความโทมนัสให้ปรากฏ

ดูกรภิกษุทั้งหลาย
#บุคคลนี้เรียกว่าบุคคลมีจิตเหมือนแผลเก่า

__________

ดูกรภิกษุทั้งหลาย
#ก็บุคคลมีจิตเหมือนฟ้าแลบเป็นไฉน?

บุคคลบางคนในโลกนี้
ย่อมรู้ชัดตามความเป็นจริงว่า..

-นี้ทุกข์
-นี้ทุกขสมุทัย
-นี้ทุกขนิโรธ
-นี้ทุกขนิโรธคามินีปฏิปทา

บุรุษผู้มีจักษุเห็นรูปในขณะฟ้าแลบ
ในเวลากลางคืนซึ่งมืดมิด ฉันใด

บุคคลบางคนในโลกนี้ ก็ฉันนั้นเหมือนกัน
ย่อมรู้ชัดตามความเป็นจริงว่า..

-นี้ทุกข์
-นี้ทุกขสมุทัย
-นี้ทุกขนิโรธ
-นี้ทุกขนิโรธคามินีปฏิปทา

ดูกรภิกษุทั้งหลาย
#บุคคลนี้เรียกว่าบุคคลผู้มีจิตเหมือนฟ้าแลบ

___________

ดูกรภิกษุทั้งหลาย
#ก็บุคคลที่มีจิตเหมือนเพชรเป็นไฉน?

บุคคลบางคนในโลกนี้
-ทำให้แจ้งซึ่งเจโตวิมุติปัญญาวิมุติ อันหาอาสวะมิได้ เพราะอาสวะทั้งหลายสิ้นไป ด้วยปัญญาอันยิ่งเองในปัจจุบันเข้าถึงอยู่​ แก้วมณีหรือว่าหินชนิดใดที่เพชรจะทำลายไม่ได้ ไม่มีแม้ฉันใด

บุคคลบางคนในโลกนี้ ก็ฉันนั้นเหมือนกัน
-ย่อมทำให้แจ้งซึ่งเจโตวิมุติปัญญาวิมุติ
อันหาอาสวะมิได้เพราะอาสวะทั้งหลายสิ้นไป ด้วยปัญญาอันยิ่งเองในปัจจุบันเข้าถึงอยู่

ดูกรภิกษุทั้งหลาย
#บุคคลนี้เรียกว่าบุคคลมีจิตเหมือนเพชร

ดูกรภิกษุทั้งหลาย
บุคคล ๓ จำพวกนี้แล มีปรากฏอยู่ในโลก ฯ

____________________________

พระไตรปิฎก ฉบับบาลีสยามรัฐ (ภาษาไทย) เล่มที่ ๒๐
พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ ๑๒ อังคุตตรนิกาย เอก-ทุก-ติกนิบาตหน้าที่ ๑๑๗/๒๙๐

ธรรมะจากพระโอษฐ์
(รวบรวมโดย พระอาจารย์พงษ์พันธ์ ฉนฺทกโร ที่พำนักสงฆ์สวนโพธิญาณ จ.กาญจนบุรี)