[๕]    ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย  บุคคล ๔ นี้มีปรากฏอยู่ในโลก  บุคคล ๔ คือใคร    คือบุคคลไปตามกระแส  ๑    บุคคลไปทวนกระแส ๑    บุคคลตั้งตัวได้แล้ว     (ไม่ตามและไม่ทวนกระแส)  ๑    บุคคลข้ามถึงฝั่งขึ้นอยู่บนบกเป็นพราหมณ์ ๑

 

            บุคคลไปตามกระแส   เป็นอย่างไร ?    บุคคลบางคนในโลกนี้เสพกามด้วย  ทำบาปกรรมด้วย  นี้เรียกว่า  บุคคลไปตามกระแส.

 

            บุคคลไปทวนกระแส  เป็นอย่างไร ?   บุคคลบางคนในโลกนี้ไม่เสพกาม   และไม่ทำบาปกรรม   แม้ทั้งทุกข์กายทั้งทุกข์ใจ   กระทั่งร้องไห้   น้ำตานองหน้า  ก็ยังประพฤติพรหมจรรย์ให้บริบูรณ์บริสุทธิ์อยู่ได้ นี้เรียกว่า บุคคลไปทวนกระแส.

 

            บุคคลตั้งตัวได้แล้ว   เป็นอย่างไร  ?  บุคคลบางคนในโลกนี้   เพราะสิ้นสังโยชน์เบื้องต่ำ  ๕  เป็นโอปปาติกะ    ปรินิพพานในโลกที่เกิดนั้น    มีอันไม่กลับจากโลกนั้นเป็นธรรมดา  นี้เรียกว่า  บุคคลตั้งตัวได้แล้ว.

 

            บุคคลข้ามถึงฝั่งขึ้นบนบกเป็นพราหมณ์ เป็นอย่างไร ? บุคคลบางคนในโลกนี้   เพราะสิ้นอาสวะทั้งหลาย   กระทำให้แจ้งซึ่งเจโตวิมุตติปัญญาวิมุตติอันหาอาสวะมิได้  ด้วยปัญญาอันยิ่งด้วยตนเอง  สำเร็จอยู่ในปัจจุบันนี้   นี้เรียกว่า  บุคคลข้ามถึงฝั่งขึ้นอยู่บนบกเป็นพราหมณ์.

 

            ภิกษุทั้งหลาย  นี้แลบุคคล  ๔  มีปรากฏอยู่ในโลก.

                                  

    (นิคมคาถา)

ชนเหล่าใดเหล่าหนึ่ง  ไม่สำรวมในกาม   ยังไม่สิ้นราคะ   เป็นกามโภคี   ใน โลกนี้  ชนเหล่านั้น  ชื่อว่า  ผู้ไปตามกระแส  ถูกตัณหาครอบงำไว้    ต้องเกิดและแก่บ่อย ๆ เพราะฉะนั้นแหละ  ผู้เป็นปราชญ์ในโลกนี้   ตั้งสติ  ไม่เสพกามและไม่ทำบาป  แม้ทั้งทุกข์กายใจ    ก็ละกามและบาปได้  ท่านเรียกบุคคลนั้นว่า  ผู้ไปทวนกระแสคนใดละกิเลส  ๕   ประการ    (คือสังโยชน์เบื้องต่ำ)  ได้แล้ว  เป็นพระเสขะ บริบูรณ์    มีอันไม่เสื่อมคลายเป็นธรรมดา   ได้วสีทางใจ  มีอินทรีย์อันมั่นคง   คนนั้น ท่านเรียกว่า    ผู้ตั้งตัวได้แล้ว    เพราะได้ตรัสรู้แล้ว   ธรรมทั้งหลายทั้งยิ่งและหย่อนของบุคคลใด   สิ้นไปดับไป   ไม่มีอยู่  บุคคลนั้นเป็นผู้บรรลุซึ่งยอดความรู้  สำเร็จพรหมจรรย์  ถึงที่สุดโลก  เรียกว่าผู้ถึงฝั่งแล้ว.

                          จบอนุโสตสูตร

 

 #อัง.จตุ.๓๕/๑๒/๕